Duurzaam! Golf

De golfbranche neemt duurzaam beheer van golfbanen serieus. Dit gaat verder dan de uitdaging die de Green Deal Sportvelden de sector biedt. De Green Deal geeft de sector zeker urgentie en focus, maar de richting is al jaren geleden breed en overtuigend ingezet. Duurzame ontwikkeling van de golfsport is onder de noemer Duurzaam!Golf sinds 1999 een van de speerpunten in de sector.
Dit is niet vreemd. De golfsport is eeuwen geleden ontstaan als sociaal, sportief tijdverdrijf in het natuurlijke landschap. Duurzaamheid zit in het DNA van de golfsport.

Golf heeft de unieke eigenschap dat het sportbeleving verbindt met de beleving van het natuurlijke landschap. De golfer speelt tegen de baan en moet omgaan met de natuurlijke elementen en de hindernissen die het golflandschap hem biedt.

Een golfbaan met een hoog natuurlijk c.q. landschappelijk karakter scoort hoog bij de golfers als het gaat om spelplezier. Dat is de reden dat beheerders intrinsiek gemotiveerd zijn om de golflandschappen, waarvoor zij verantwoordelijk zijn, op een verantwoorde en duurzame wijze te beheren.


Een standaard golfbaan van 18 holes heeft een oppervlakte van ca. 55 hectare. Nederland telt ca. 250 golfbanen waarop bijna 400.000 golfers hun sport beoefenen. De totale oppervlakte van golfbanen in Nederland is ca. 12.000 hectare. Minder dan de helft van die oppervlakte wordt feitelijk gebruikt voor de sport en wordt als zodanig intensief beheerd als kortgrasvegetatie. De overige ruimte leent zich uitstekend voor een mate van natuurlijke ontwikkeling. Een golfbaan vraagt daarom behalve goed sportveldbeheer ook goed landschapsbeheer.


Het programma Committed to Green ondersteunt golfbaanbeheerders en biedt al sinds 2000 een kwaliteitszorgsysteem dat gericht is op alle thema’s die voor duurzaam golfbaanbeheer relevant zijn:

• landschap & biotopen
• water
• energie
• milieukwaliteit
• ketenbeheer
• mens & samenleving. 

Het thema duurzaam beheer van een golfbaan betreft dus alle aspecten van de accommodatie en blijft niet beperkt tot de Green Deal-opdracht gericht op pesticidegebruik.

Naast het stappenplan dat het Committed to Green-programma beheerders biedt om de beheerpraktijk te toetsen met wet- en regelgeving, daagt het programma beheerders uit om planmatig met continue verduurzaming van het beheer van de gehele accommodatie aan te gang te gaan. De geïntegreerde aanpak van het systeem brengt daarbij in de beheerorganisatie het strategisch niveau (bestuur), managementniveau en uitvoerende niveau greenkeeping/baanonderhoud) samen.

Committed to Green loopt in Nederland al sinds 2000. Sinds 2010 voldoet het programma aan de internationale duurzaamheidsstandaard van de Golf Environment Organization (GEO). Het doorlopen van het Committed to Green-programma resulteert in een GEO-certificaat uitgegeven door de Golf Environment Organization in Schotland. Elke drie jaar vindt op de gecertificeerde golfbaan een audit plaats en wordt het beheer door onafhankelijke verifiers getoetst op de GEO-criteria. De gegevens van de gecertificeerde golfbanen worden transparant gepubliceerd op de GEO-website.

GEO-certified is een erkend duurzaamheidskeurmerk. De Golf Environment Organization is aangesloten bij de Iseal Alliantie, waaronder ook keurmerken als Fairtrade, FSC en MSC vallen.
Met deze erkenning loopt de golfsport internationaal voor op andere sporten. Op de borging en verdere ontwikkeling van de hoge standaard van GEO wordt o.a. toezicht gehouden door WWF

Nederland koploper en voorbeeld voor Europa
Met 125 golfbanen (2017) die actief werken met het duurzame kwaliteitszorgsysteem en waarvan er 77 door GEO gecertificeerd zijn, is ons land internationaal koploper in deze duurzame ontwikkeling. De wijze waarop in ons land actief door eigenaren en exploitanten, gebruikers, greenkeepers en aannemers op golfbanen wordt samengewerkt, wordt als internationaal als best practice gezien. Op basis van dit groeiende draagvlak en de meerwaarde die het systeem oplevert, ontwikkelt de GEO-standaard zich tot de license to operate voor golfbanen.

Nederland is zeker als het gaat om het duurzame aspect van golfbaanbeheer de wereldleider. Denk aan de Green Deal, TURF, GEO en Committed to Green. Er zijn meer banen dan in welk ander land dan ook GEO-gecertificeerd. Nederland heeft leiderschap getoond.’’
Steve Isaac, Director Sustainability The R&A

Sinds 2017 is er ook voor gespecialiseerde golfbaanaannemers een erkenning gerelateerd aan GEO. Meer dan 50% van de Nederlandse golfbanen heeft het onderhoud uitbesteed aan een aannemer. Dit maakt aannemers belangrijke stakeholders in de aanpak om golf verder te verduurzamen en zij grijpen deze uitdaging voortvarend aan. Aannemers die duurzaam beheer en de Green Deal-aanpak centraal stellen in hun bedrijfsvoering onderscheiden zich met erkenning vanuit GEO op een positieve wijze.

“Issues relating to sustainability affect us all, and need a genuinely inclusive approach. The contractors that maintain a relatively large proportion of Dutch golf courses have an important role to play, and now have the opportunity to engage even more visibly, bringing their commitments and best practices to the fore and gaining recognition. We congratulate those that are leading the way today, and encourage all the other companies to get involved in what, in the Netherlands, is a truly world leading approach to sustainability in and through sport.”
Jonathan Smith, Executive Director, GEO Foundation

De maatschappelijk waarde van de golfsport is groot. Golf bevordert de sportiviteit van mensen, is goed voor de fysieke en mentale gezondheid, vergroot de sociale cohesie, kan eenzaamheid verminderen en zingeving vergroten, draagt bij aan de versterking van de relatie tussen mens met zijn natuurlijke omgeving (People). Een verantwoord beheerde golfbaan kan positieve impact hebben op de milieu- en waterkwaliteit en draagt bij aan de biodiversiteit en natuurschoon. Golfbanen kunnen dienen als buffergebied voor water. De groene omgeving draagt bovendien bij aan de opslag van CO2 en vermindert opwarming (Planet). Daarnaast is het een volwassen sector die door particulier initiatief ontwikkeld is zonder overheidssubsidies, waarin duizenden mensen werkgelegenheid vinden.


Behalve het continu ontwikkelen van de positieve impact van golf op de samenleving zet de sector zich in om de mogelijke negatieve impact te beperken c.q. te voorkomen. Duurzaam beheer betekent voor beheerders o.m. minimaal gebruik van water, kunstmest en pesticiden om de negatieve milieu-impact zo laag mogelijk te houden. Dat is de reden dat de golfsector collectief de schouders zet onder de Green Deal Sportvelden.

Onderaan deze webpagina vindt u de probleemanalyse Green Deal Sportvelden die o.m. antwoord geeft op de vraag waar en hoe pesticiden worden toegepast in golfbaanbeheer en waarom dat nog nodig is.

Ook vindt u de link naar de innovatieagenda Green Deal Sportvelden die de richting aangeeft naar duurzame beheeroplossingen zonder - of met substantiële beperking van- pesticiden.

Vanaf 2015 biedt de NGF beheerders onafhankelijk agronomische ondersteuning. Deze dienstverlening is kosteloos. De NGF-agronoom komt op verzoek langs bij de golfbaan, denkt mee in de lokale probleemstelling en geeft oplossingsrichtingen. Bij voorkeur vindt overleg plaats met de bestuurder, manager en hoofdgreenkeeper van de betreffende golfbaan. In het gesprek worden de individuele verantwoordelijkheden voor deze niveaus benoemd en worden concrete stappen geformuleerd waarmee zij aan de slag kunnen. Van elk bezoek wordt een uitgebreid verslag gemaakt.

Klik hier voor de brochure NGF/Agronomie

De NGF-agronoom stemt frequent inhoudelijk af met vakgenoten die onder de noemer Genootschap van Onafhankelijke Agronomen Golf (GOAG) de laatste inzichten rond duurzame kortgrasvegetatie met elkaar delen.

Recent is op verzoek van beheerders een geografisch informatie systeem (GIS) geïntroduceerd als aanvulling op het instrumentarium van het Committed to Green-programma: www.golfbaandataviewer.nl. Dit systeem geeft snel inzicht in alle relevante locatiegegevens van de golfbanen. Het combineert deze gegevens met andere beheerdata op kaartlagen, zoals Natura 2000, EHS, klimaatgegevens en bodemgegevens. Dit openbare GIS-platform maakt golfbaanbeheer alsmede de inpassing qua ruimtelijke ordening inzichtelijk voor iedereen. Frequente afstemming over de selectie van gegevens die relevant zijn voor golfbaanbeheer vindt plaatst in de werkgroep GIS-platform. Alle GIS-leveranciers die in de golfsector actief zijn, zijn vertegenwoordigd in deze werkgroep.

Gevalideerde alternatieven voor pesticidegebruik zijn er nog niet of nauwelijks. Dat blijkt o.a. uit een recent literatuuronderzoek (samenvatting) dat in 2017 door de WUR is uitgevoerd. Dat is een van de redenen dat de golfbranche samen met andere belanghebbenden inzetten op onderzoek en innovatie.

De Turfgrass University Research Foundation (TURF) faciliteert sinds 2017 een leerstoel Turfgrass Ecology (kortgrasvegetatie) bij de WUR. Het internationale kennisportaal (www.turfgrass-sciences.com) is sinds 2015 operationeel. De TURF werkt nauw samen met Sports Turfgrass Research Foundation (STRI), Scandinavian Turfgrass Environment Research Foundation (STERF) en Michigan State University.



Met alle Green Deal-partners is 2017 het Innovatienetwerk Green Deal Sportvelden opgericht. In dit netwerk komen sport, wetenschap, de innovatiekracht van het bedrijfsleven en de overheid samen en wordt vanuit het sportbelang gestuurd en meegedacht in innovaties in sportveldbeheer.

De golfsector ontwikkelt niet alleen als Golf Alliantie en als individuele banen en clubs het thema duurzaamheid, maar trekt hierin zoveel mogelijk op in samenwerking met externe partners. De impact van golfbaanbeheer raakt immers ook externe belangen en golf kan veel leren van deze organisaties als het gaat om ontwikkeling en beheer van biodiversiteit en landschapsbeheer.

Onder noemer Golfers love Birdies werken NGF en Vogelbescherming Nederland sinds 2015 samen. Gezamenlijk is een aan GEO-gerelateerde erkenning ontwikkeld voor vogelvriendelijk beheerde golfbanen. Verder werkt Vogelbescherming Nederland samen met de NGF in het kader van de jaarlijkse Bird Watching Day die sinds 2000 georganiseerd wordt.

Met partner Natuur en Milieufederatie Nederland, de overkoepelende organisatie van de provinciale natuur -en milieufederaties, de  Vlinderstichting en andere organisaties wordt gewerkt aan de verbinding van buitensport met natuur. Mits duurzaam beheerd, kan de buitensport in het algemeen en de golfsport in het bijzonder hierin een belangrijke toegevoegde waarde bieden.

Met de Unie van Waterschappen is binnen het thema duurzaam beheer in 2011 het boekje Droge Voeten, Duurzame Golfbanen, als co-productie verschenen. Hierin worden de gedeelde belangen van waterschappen en golf benoemd. Samen met Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en Vewin, de koepel van de drinkwaterbedrijven, is in 2016 een symposium gehouden over het belang van duurzaam beheer in het algemeen en het belang van het uitfaseren van pesticiden in het bijzonder.